زبان فارسی برای دانستن تاریخ بوسنی و هرزگوین بسیار مهم است - وبلاگ آپ

به گزارش وبلاگ آپ، نشست رونمایی از کتاب تاریخ شعرای پارسی گوی بوسنی و هرزگوین و نگاهی به آثار ایرانی ترجمه شده در این کشور به اهتمام بخش بین الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران و با حضور امیرحسین نوری (رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرز گوین)، شهرام سلطانی (مدیر انتشارات آرون)، دکتر الویر موسیج (مترجم، نویسنده و ایران شناس) و عزالدین شیکالو (مدیر انتشارات کتاب خوب بوسنی و هرزگوین) آدینه (3 بهمن 99) در بستر اسکای روم برگزار گردید.

کتاب تاریخ شعرای پارسی گوی بوسنی و هرزگوین رفرنس برای دانشجویان زبان و ادبیات فارسی و حاصل تجربیات چند ساله از شاعران بوسنی هرزگوینی است که اطلاعات آن از کتابخانه های گوناگون گردآوری و به زبان بوسنیایی منتشر شده است. این کتاب در ایران از سوی انتشارات آرون و با مقدمه غلامعلی حداد عادل به چاپ رسیده است.

در ابتدای نشست امیرحسین نوری، رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرز گوین گفت: رایزنی فرهنگی به عنوان نماینده اصلی در زمینه های فرهنگی، پژوهشی و هنری، اجتماعی و... فعالیت می نماید و این رایزنی در نهادهای خارجی که در بوسنی و هرزگوین فعالیت می نمایند مورد پذیرش نهاده شده است. یکی از اصلی ترین نهادهایی که در رایزنی فعالیت می نماید ادبیات و حوزه نشر است.

وی اضافه کرد: گنجینه های از آثار فارسی زبانان مانند گلشن راز، اسرارالتوحید، تمهیدات عین القضات، بهارستان جامی، دیوان حافظ، مثنوی مولانا و... در بوسنی و هرزگوین به چاپ رسیده و از عناوین و آثار ارزشمندی است که از فارسی به زبان بوسنیایی ترجمه و چاپ شده است. رایزنی فرهنگی در طول یک دهه گذشته رویکرد جدیدی داشته است و علاوه بر معرفی ادبیات کلاسیک به ادبیات معاصر ایرانی نیز پرداخته است زیرا در یک نیازسنجی با این مساله روبرو شدیم که مردم افزون بر آثار کلاسیک که به لحاظ تاریخی با آن ارتباط دارند علاقه مند هستند که با رمان و ادبیات معاصر ایرانی نیز آشنا شوند.

نوری ادامه داد: کتاب شعر معاصر ایرانی منتخبی از 20 شاعر معاصر که شعر نو می سرایند را به چاپ رساندیم. همچنین کتاب انسان و سرنوشت، داستان راستان شهید مطهری، نامه های عارفانه و دیوان اشعار امام خمینی (ره) به بوسنیایی ترجمه شده است. گزیده راویان روایی ایران که 20 داستان نویسندگان معاصر را شامل می گردد در بوسنی ترجمه شده است. استخوان خوک و دست های جذامی، من زنده ام و کتاب دا به بوسنایی ترجمه شده است.

وی اضافه کرد: ویروس کرونا نیز شرایط تازه ای را به وجود آورد که توانستیم کتاب هانا قهرمان من را به صورت الکترونیکی ترجمه کنیم که بسیار مورد استقبال مردم نهاده شد و در ایام پیروزی انقلاب اسلامی نیز کتاب ایران در یک نگاه به شکل الکترونیکی ترجمه شده است که می تواند نمای کلی از حوزه ادبیات و نشر را در بوسنی و هرزگوین به تصویر بیاورد.

عزالدین شیکالو، مدیر انتشارات کتاب خوب بوسنی و هرزگوین نیز به بوسنیایی سخن گفت که توسط مترجم به فارسی ترجمه شد. وی گفت: ما 15 سال است که با ناشران ایرانی همکاری داریم و کتاب هایی را در زمینه فرهنگ غنی ایران منتشر نموده ایم زیرا یک فرهنگ غنی مثل فرهنگ فارسی داریم و کشور کوچکی مانند بوسنی هرزگوین که می توانند پروژه های مشترکی را انجام دهند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه اجداد ما به زبان فارسی و ترکی شعر می نوشتند به نظر من ما باید آنچه وراثت ماست ادامه بدهیم. متاسفانه ما شاعرانی نداریم که بتوانند به زبان فارسی شعر بنویسند اما استادانی داریم که می توانند شعر را از زبان فارسی به بوسنیایی ترجمه نمایند. و ما چندین هزار واژه داریم که اصالتا فارسی هستند. برای همکاری در گذشته این وظیفه ما است که نسبت به گذشته های دور تاریخی دو کشور همکاری خوبی با هم داشته باشیم.

شیکالو گفت: چاپخانه ما در بوسنی هرزگوین در خدمت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. چاپخانه کتاب خوب در بوسنی و هرزگوین 16 سال سابقه دارد و من تجربه بیش از 20 سال در زمینه نشر کتاب دارم. 10 کتابخانه با ما همکاری دارند و یکی از این زمینه ها به موضوعات تاریخی، رمان ها و ادبیات و شعر پرداخته است. این چاپخانه در این 16 سال بیش از 600 عنوان کتاب منتشر نموده است. همکاری با رایزنی فرهنگی در سارایوو نتیجه انتشار 100 عنوان کتاب بوده است. اولین عنوانی که منتشر شده جنگ مادر من زهرا حسینی و آخرین عنوان نیز من زنده هستم از معصومه آباد بوده است که امیدوارم در امسال 5 عنوان در زمینه فرهنگ فارسی منتشر کنیم.

مدیر انتشارات کتاب خوب بوسنی گفت: بوسنی و هرزگوین کشور کوچکی است اما انتظارات هم زیاد است. این انتشارات حدود 60 عنوان کتاب سالانه چاپ می نماید و بیش از یک کتاب هر هفته چاپ می کنیم. در تمام کشور بوسنی و هرزگوین سالانه بین 900 عنوان کتاب منتشر می گردد اگر چه کشور کوچکی هستیم ولی ما سعی می کنیم با بیشتر فرهنگ ها ارتباط داشته باشیم.

وی ادامه داد: این انتشارات در سال های فعالیت عنوانی چاپ ننموده است که بخواهد به کشوری توهین کند. ما در سراسر کشورها شاهد منابعی هستیم که منتشر شده و نشان می دهد که به اسلام توهین نموده اند! ما ملتی کوچکی هستیم و باید فرهنگ های گوناگون را معرفی کنیم ولی ما کتابی منتشر ننموده ایم که به کشوری توهین و اهانت نموده باشند.

شهرام سلطانی، مدیر انتشارات آرون سخنران بعدی نشست بود، وی گفت: این انتشارات بیشتر کتاب هایی که چاپ نموده در حوزه تاریخ و ایرانشناسی و فرهنگ ایران بوده است و همچنین ادبیات کشورهایی که در حوزه ادبیات به ما نزدیک هستند. کتاب تاریخ شعرای پارسی گوی بوسنی و هرزگوین توسط رایزنی فرهنگی ایران در بوسنی و هرزگوین به دست ما رسید و ما ترجمه این کتاب را به عهده گرفتیم. اگر بتوانیم با انتشارات کتاب خوب همکاری داشته باشیم و کتاب ها را به زبان فارسی ترجمه کنیم از این موضوع استقبال خواهیم کرد.

وی با اشاره به این که باید همکاری بین ناشران ایران و بوسنی ایجاد گردد، اضافه کرد: ما مولفان پرکار و فعالی داریم که کتاب های خوبی نوشته اند. کتاب ادبیات ایران زمین که به آنالیز پارسی گویان ایران زمین پرداخته را می تواند منبع خوبی باشد که به زبان بوسنیایی ترجمه گردد. همچنین کتابی که به ریشه شناسی فرهنگ پارسی می پردازد و اصطلاحات و ریشه های زبان فارسی را آنالیز می نماید می تواند به بوسنیایی ترجمه گردد زیرا ظرفیت ترجمه به زبان بوسنیایی را دارند.

دکتر الویر موسیج، مترجم، نویسنده و ایران شناس نیز گفت: کتاب تاریخ شعرای پارسی گوی بوسنی و هرزگوین رساله دکتری من بوده است. این دوازدهمین کتابی است که نوشته ام. تالیفات من به زبان فارسی، ترکی و بوسنایی است. ترجمه دیوان سلطان ولد را از زبان فارسی به ترکی ترجمه نموده و تحلیل اشعار سلطان ولد را به زبان ترکی به چاپ رسانده ام. کتابی با عنوان شاعران پارسی گوی بوسنی و هرزگوین با حمایت رایزنی ایران به چاپ رسیده که شامل دو بخش شاعران ایران و شاعران هرزگوین است.

وی ادامه داد: من دنبال این بودم که کتاب مرجعی بنویسم که محتوای آن می تواند اساس تحقیقات آینده باشد و واژه های فارسی که در زبان بوسنیایی حضور دارند به همراه نکاتی درباره زندگی آن بزرگان را آورده ام اما وارد تحلیل اشعار آن ها نشده ام و هدفم این بوده که اشعار را عرضه کنم تا خودشان طبق نیازهای ایران آن را چاپ نمایند.

موسیج در پاسخ به این پرسش که چه شد به زبان فارسی علاقه مند شدید؟ گفت: در دوره کمونیست در میان درویشان مقدونیه بوده ام و دیدم درویشان بالکان برای بزرگان ادبیات فارسی (مولانا، سعدی، حافظ، عطار، سنایی و...) احترام خاصی قایل هستند و سپس زیبایی اسلام را با تمام وجودم حس کردم و به خودم گفتم که می خواهم این زبان را یاد بگیرم و وقتی بورسیه ایران را دریافت کردم هدفم این نبود که 14 سال در ایران بمانم اما هنوز هم دوست دارم در ایران سفر کنم زیرا عاشق ایران و زبان فارسی شدم.

وی اضافه کرد: 1700 واژه مشترک بین زبان فارسی و بوسنیایی وجود دارد. 600 کلمه مرکب وجود دارد که دو یا سه بخش آن فارسی است مثل پاپوش، پنجره، جارچی، چارسو و... 46 درصد جامعه بوسنی مسلمان است و اشتراک اصلی این دو فرهنگ اسلام است. مردمان بوسنی و هرزگوین نوروز را جشن می گیرند و مراسم عاشورا را هم برگزار می نمایند. آنچه به عنوان اشتراک دو کشور بسیار مهم است این است که ما در فهم اسلام و درک حکمت های اسلامی تعصب گرا نیستیم و با عشق اسلام را در آغوش می گیریم.

این ایران شناس بوسنیایی در پاسخ به این پرسش که کدام یک از کتاب ها برای شما جذاب تر بوده و مولفه هایش چه بوده است؟ گفت: من کتاب کارنامه اسلام را ترجمه کردم و به آن افتخار می کنم ساکنان منطقه بالکان با تفاوت های جزیی از هم جدا می شوند و زبان ادبی این منطقه یکی است مثل فارسی ایران، افغانستان و تاجیکستان. و اکنون فرصتی پیش آمده است که این منطقه به این آثار دست یافته اند.

وی اضافه کرد: سال گذشته با حمایت دفتر رایزنی فرهنگی و از سوی انتشاراتی در بوسنی و هرزگوین ترجمه غم نامه رستم و سهراب را به شعر ترجمه کردم. جُنگ شعر معاصر بوسنی را نیز به زبان فارسی آماده نموده ام که به زودی آماده چاپ خواهد بود تا در ایران به چاپ برسد و علاقه مندان بتوانند با ادبیات معاصر بوسنی و هرزگوین آشنا شوند. من دوست داریم پلی باشم بین ایران و بوسنی و هرزگوین که بتوانم فرهنگ های دو کشور را انتقال بدهم و اگر توانستم کاری انجام دهم این بهترین جایزه برای من است.

موسیج ادامه داد: ما باید استراتژی های خوب و به روزی داشته باشیم و به معرفی زبان فارسی و فرهنگ ایرانی بپردازیم. حکومت عثمانی در سده های بسیاری در بوسنی و هرزگوین حکمفرمانی می کردند و به زبان فارسی شعر می سرودند. دانستنن زبان فارسی برای دانستن تاریخ بوسنی و هرزگوین بسیار مهم است زیرا آثار ارزشمندی در دوره عثمانی به زبان فارسی نوشته شده است. باید در زمینه تاریخ بیشتر کتاب بنویسیم و با اینکه ویروس کرونا دنیا را به شرایط ناگواری تبدیل نموده است اما فرصتی برای راه اندازی نشست های الکترونیکی پیش آمده است تا محققان با هم بیشتر آشنا شوند و ما باید بیشتر درباره فرهنگ ایرانی کتاب ترجمه کنیم.

وی اضافه کرد: ما در بوسنی ترجمه هایی داریم که از انگلیسی به بوسنیایی ترجمه شده است و این ترجمه ها پیروز بوده است چون خود مترجمان در این زمینه ها پیروز بوده اند. جوانان در ترجمه باید چند نکته را درک نمایند، اگر حضرت مولانا نظرات و افکار و اندیشه ها را به شعر گنجانده است حتما هدفی داشته و نمی توان آن را به نثر تبدیل کرد، همچنین شاهنامه فردوسی را هم باید به شکل اصلی ترجمه کنیم و نبادی به شاکله آن دست بزنیم. کلمات ظروف و لباسی برای اندیشه های شاعر و نویسنده است و نمی توان به شکل آن دست زد و فقط باید به همان شکل ترجمه گردد.

کتاب تاریخ شعرای پارسی گوی بوسنی و هرزگوین با حضور رجبعلی سالاریان، حسین صفری، مصطفی حسینی مهر، رئیس نمایشگاه های خارجی و شهرام سلطانی مدیر انتشارات آرون رونمایی شد.