به تماشای یک شاهکار تمام عیار ایرانی بنشینید ، این دهکده چوبی ایران در برابر زلزله مقاوم است - وبلاگ آپ

به گزارش وبلاگ آپ، در این دوره و زمانه که همه چیز رو به ماشینی شدن است و زندگی در میان آهن و آسمانخراش ها مد شده، با تماشا یک دهکده کوچک که خانه ها، مسجد، کتابخانه، مغازه و حتی سرویس های بهداشتی آن کاملا از چوب ساخته شده است چه حسی به شما دست می دهد؟

به گزارش وبلاگ آپ، شاید اصلا باورتان نگردد که چنین دهکده کوچکی وجود دارد. برای تماشا آن هم لازم نیست شال و کلاه کنید و به یک مسافرت خارجی بروید؛ اگر اهل گردش و ایرانگردی باشید با یک سفر کوتاه به شمال شرق ایران می توانید یکی از معماری های بی نظیر این منطقه را ببینید؛ یک دهکده کوچک کاملا چوبی که در روستای محمدآباد نیشابور واقع شده است. همه این بناهای چوبی از طریق مهندس حمید مجتهدی ساخته شده اند.

البته در این راه خانواده و چند نفر از روستاییان هم کمک او بوده اند. مهندس مجتهدی این سازه های چوبی را بنا کرد تا مردم با زندگی در خانه های چوبی که در برابر زلزله مقاوم هستند آشنا شوند. مجتهدی معتقد است ساخت سازه های سنگین و مقاوم در برابر زلزله- مانند ساختمان مجلس وکتابخانه ملی- خیلی هزینه بر است و افراد عادی نمی توانند از عهده مخارج ساخت آنها برآیند؛ به همین علت او سازه های سبک چوبی را پیشنهاد می نماید که سبک تر، سریع تر و مقرون به صرفه تر ساخته می شوند. در این دهکده گشتی زدیم و از آقای مهندس درباره انگیزه و چگونگی ساخت این سازه های چوبی پرسیدیم.

تصویری از مسجد چوبی روستای محمد آباد نیشابور. مناره های این مسجد آن قدر قوی هستند که مانند مناره های مسجدهای دیگر امکان رفت وآمد به بالای آنها فراهم باشد

تحصیلاتش را در رشته عمران در آمریکا و دانشگاه برکلی پشت سر گذاشته است. بعد از اینکه درسش تمام شد به ایران برگشت تا به هموطنانش کمک کند. مهندس حمید مجتهدی 69 سال دارد و برای اینکه درباره انگیزه اش از ساخت این سازه های چوبی بیشتر بدانید باید پای صحبت هایش بنشینید؛ دیپلمم را در رشته طبیعی و در مشهد گرفتم، بعد از آن به آمریکا رفتم و در دانشگاه برکلی در رشته عمران تحصیلاتم را ادامه دادم و تخصصم را که سازه های مقاوم در برابر زلزله است از این دانشگاه گرفتم. سال 56 و بعد از زلزله طبس بود که اولین بار فکر ساخت این دهکده ضد زلزله به ذهنم رسید. می خواستم ثابت کنم می گردد در خانه های چوبی ای زندگی کرد که در برابر زلزله مقاوم هستند.

این خانه چوبی دوطبقه مربوط به مهندس مجتهدی است. این سازه چوبی 2 اتاق خواب،حمام، دستشویی ،پذیرایی و بهار خواب دارد

اولین جرقه این طرح با وقوع زلزله طبس به فکر مهندس مجتهدی رسید اما برای عملی کردن آن مسائل زیادی پیش رو داشت. اولین مشکل تامین چوب مورد احتیاجش بود؛ چرا که ساخت یک دهکده چوبی به میزان زیادی الوار احتیاج داشت؛ اولین مشکلم برای ساخت دهکده چوبی تامین الوارهای چوب بود؛ برای همین پنج هکتار از زمین های زراعی را به کاشت نهال های درخت صنعتی اختصاص دادم. اما رشد این نهال ها هشت تا ده سال طول می کشد تا بتوان آنها را قطع و از چوبشان استفاده کرد.

مسائل کار

بعد از اینکه آقای مجتهدی نهال ها را کاشت، منتظر ماند تا زمان استفاده از آنها فرابرسد. مهندس در طول این هشت سال به طراحی سازه های چوبی اش فکر می کرد؛ اواخر سال 63 بود که شروع کردیم به قطع درختانی که می شد از آنها استفاده کرد. البته ما تمام الوارهایی را که احتیاج داشتیم از راه قطع کردن این درختان به دست نیاوردیم، قسمتی را هم از روستاهای اطراف خریداری کردیم. مثلا از روستای دورود که الان شهر شده است میزان زیادی چوب خریدیم.

مشکل دیگری که مهندس مجتهدی با آن روبه رو بود نداشتن نیروی کار متخصص بود؛ برای همین شروع کرد به آموزش روستاییانی که می خواستند در این راه به او کمک نمایند؛ آن موقع می خواستم دهکده خیلی بزرگ تری درست کنم اما نتوانستم از عهده هزینه های آن بربیایم. این چند سازه را هم به کمک همسر، بچه ها و چند نفر از اهالی روستا ساخته ام. همسرم که فارغ التحصیل رشته هنر از دانشگاه لس آنجلس آمریکاست در این راه مرا کمک کرد. او بیشتر قسمت های این بناهای چوبی را طراحی کرد.

در دهکده چوبی علاوه بر مسجد، رستوران هم وجود دارد. شما می توانید در این رستوران باخیال راحت و درکمال آرامش غذایتان را میل کنید

آقای مجتهدی سه پسر و یک دختر هم دارد که در زمان ساخت این سازه های چوبی محصل بوده اند؛ همه بچه هام در حال حاضر دانشجو هستند. پسرها مشغول تحصیل در رشته عمرانند و دخترم هم اقتصاد می خواند. وقتی در حال ساخت دهکده چوبی بودیم، آنها محصل بودند و بیشتر تابستان ها به ما کمک می کردند. به جز افراد خانواده ام چند نفری از روستاییان هم به ما در این کار کمک کردند. البته حدود یک سال طول کشید تا به آنها آموزش دادم.

مهندس مجتهدی ادعا می نماید اگر مسائل مالی وجود نداشته باشد او برای جهانگرد هایی که قصد بازدید از این دهکده را دارند یک مهمانسرای ویژه تماما چوبی می سازد

یکی دیگر از مسائلی که او برای ساخت دهکده چوبی اش باید با آن دست و پنجه نرم می کرد، تنوع چوبی بود که باید در سازه ها استفاده می شد؛ ما باید برای سقف بناها از چوب هایی استفاده می کردیم که در برابر آب مقاوم باشند؛ چوب درخت هایی مانند سنجد و بید. اما خوبی این کار این بود که در طول ساخت این سازه ها من تجربیات زیادی به دست آوردم و روش های عملی تری برای ساخت سازه های چوبی پیدا کردم.

شروع کار

وقتی الوارهای مورد احتیاج برای ساخت دهکده چوبی تامین شد، مهندس کارش را شروع کرد و دو خانه مسکونی، مسجد، کتابخانه، پنج مغازه، رستوران، گلخانه و سرویس های بهداشتی دهکده را ساخت؛ کارم را ابتدا با ساخت خانه خودم شروع کردم که 360متر زیربنا دارد و شامل چهار اتاق خواب، دو حمام، دو بهارخواب به اضافه پذیرایی و سرویس بهداشتی است.

نمایی از داخل مسجد که از طریق چوب درخت های گردو و گیلاس تزیین شده است

بعد از این سازه خانه پسرم را شروع کردم که یک خانه کوچک 40متری است. البته در خانه های چوبی به علت اینکه ضخامت دیوارها ده سانتی متر است فضای خانه بزرگ تر می گردد. بعد از خانه پسرم نوبت به ساخت مسجد دهکده رسید. البته ما مسجد را درست در محلی ساختیم که مسجد قبلی دهکده بنا شده بود.

دری برای مسجد

مجتهدی از مراحل ساخت مسجد خاطره های زیادی دارد؛ خاطره هایی که هیچ وقت از یاد نمی برد؛ کار ساخت مسجدچوبی تقریبا به اواسط راه رسیده بود و در پی یک در و یک چوب هفت متری که در قسمت سقف کاربرد داشت می گشتیم. یکی از اهالی روستا وقتی از ماجرا باخبر شد یک در چوبی برای ما آورد که ما آن را کار گذاشتیم. روز بعد وقتی برای ادامه کار رفتیم متوجه شدیم قسمتی از آن آتش گرفته و خاکستر شده است. بعدا از این ماجرا اهالی روستا ادعا کردند این در متعلق به خانه یکی از خان های قدیم روستا بوده،

سقف سازه های چوبی روستای محمدآباد از طریق چوب های درخت هایی مانند سنجد و بید که در برابر رطوبت وآب مقاوم هستند ساخته شده است

برای همین لایق مسجد نبوده و سوخته است. بعد از آن ماجرا برای پیدا کردن در و چوب هفت متری خیلی از چوب فروشی ها را گشتیم اما نتوانستیم جنس دلخواهمان را پیدا کنیم. تقریبا دیگر ناامید شده بودیم که یک روز مردی به سراغمان آمد و یک چوب هفت متری و یک در چوبی برایمان آورد. او گفت این چوب ها متعلق به مسجد روستای آنها بوده که مدتی قبل خراب شده است. به این ترتیب ما با استفاده از آنها کار ساخت مسجد را تمام کردیم.

نماهایی از دهکده چوبی

مجتهدی و همکارانش برای ساخت این سازه های چوبی زحمات زیادی کشیده اند. آنها هیچ وقت فکر نمی کردند روزی گردشگران برای تماشای این سازه ها به روستای آنها سفر نمایند؛ وقتی کار ساخت مسجد و خانه ها تمام شد کم کم مردم برای تماشای این خانه ها راهی روستای ما شدند؛ برای همین تصمیم به ساخت چند مغازه و سرویس بهداشتی گرفتیم تا رفاه بیشتری داشته باشند.

روی دیوار های داخلی و بیرونی مسجد تعدادی کتیبه زیبا از آیات قران که از چوب درخت گردو ساخته شده است به چشم می خورد. این مسجد 200متر مربع مساحت دارد و مناره های آن 13متر از سطح زمین ارتفاع دارد

من این کار را تا آنجا که توان مالی ام اجازه می داد جلو بردم و هیچ وقت هزینه ها را حساب نکرده ام. اما خب این کار هزینه بالایی داشت. الان هم اگر منابع مالی ام تامین گردد این دهکده را توسعه می دهم. البته از مردمی که برای بازدید به این محل می آیند انتظار دارم مراقب این سازه ها باشند تا آسیبی به آنها نرسد.